World Athletics bracht op 23 maart herziene standpunten naar buiten omtrent enkele hete hangijzers die de atletiekwereld bezighouden. Transvrouwen en vrouwen die een bepaalde hoeveelheid testosteron in het bloed hebben, zijn niet langer welkom in vrouwencompetities. Daarnaast wordt ook de Russische dopingschorsing beëindigd. Russische en Wit-Russische atleten blijven weliswaar uitgesloten wegens het aanhoudende oorlogsgeweld van hun overheden in Oekraïne. Hoe ziet de toekomst er nu uit voor de betrokken atleten?
Strengere toelaatbaarheidsvoorwaarden voor vrouwencompetities: Mboma en Niyonsaba missen minstens het WK outdoor.
Over de toegangsvoorwaarden voor vrouwencompetities bestond de afgelopen jaren veel beroering. Personen met verschillen in geslachtsontwikkeling (DSD-atleten), voornamelijk vrouwen met hoge testosteronwaarden, konden tot hiertoe op alle nummers behalve de afstanden tussen 400m en de mijl onbeperkt deelnemen. In de restricted events moesten zij aantonen dat ze gedurende zes opeenvolgende maanden minder dan 5 nmol/L lichaamsbloed bezaten. De nieuwe standaard is beduidend strenger: minder dan 2,5 nmol/L, gedurende minstens 24 maanden voorafgaand aan de competitie. Voor reeds actieve atleten volstaan zes maanden aan aangetoonde lagere testosteronwaarden. Die nieuwe regelgeving maakte World Athletics deze week bekend.
De grootste naam die hierdoor geraakt wordt, is Caster Semenya. Zij stelde zich al langer vragen bij het de facto verplichten van medicatiegebruik om onder de testosterongrenzen te kunnen geraken. Ze vindt het onbegrijpelijk dat verregaande medicatie in dit geval als een acceptabel middel wordt ingeschat terwijl de sport zo hard vecht tegen dopinggebruik. Nu de betwiste regels op alle nummers van toepassing zijn, verliest de olympische 800m-kampioene van Londen en Rio de mogelijkheid om zonder medicatie uit te wijken naar langere nummers. Gezien haar principiële weigering om hormoon-beïnvloedende medicatie te nemen, lijkt de carrière van de Zuid-Afrikaanse voorbij.
Ook de Namibische sprintsters Christine Mboma en Beatrice Masilingi zullen zich zorgen maken. De twee jongelingen mochten in Tokio niet deelnemen op hun geprefereerde 400m en zakten gedwongen af naar de 200m. Daar schitterden ze met respectievelijk een zilveren medaille en een zesde plaats. Het is nog onduidelijk hoe zij van hieruit verder kunnen. Het WK in Boedapest, dat binnen vijf maanden plaatsvindt, missen ze zeker. Er rest hen onvoldoende tijd om medicatie op te starten en constante testresultaten voor te leggen.
World Athletics-voorzitter Sebastian Coe verduidelijkte in zijn persconferentie dat er dertien DSD-atleten zijn en dat geen van hen het WK nog kan halen. Twee andere grote namen die in hetzelfde schuitje zitten, zijn Francine Niyonsaba en Aminatou Seyni. Niyonsaba pakte in Rio zilver achter Semenya op de 800m en legde zich na 2018 gedwongen maar succesvol toe op de langere afstanden. Ze won verschillende Diamond Leagues over twee mijl, 3000m en 5000m. In Tokio legde Niyonsaba beslag op de vijfde plaats over 10000m. Seyni werd op het WK in Eugene nog vierde op de 200m, maar wordt al jaren geweerd van haar beste afstand, de 400m.
Het ‘positieve’ randje aan dit verhaal is dat het mits medicatie voor enkele atleten opnieuw mogelijk wordt om hun beste afstanden te gaan lopen. Het valt weliswaar af te wachten of de betrokken atletes ervoor openstaan om hun hormoonpeil kunstmatig te verlagen. Mogelijk maken zij dezelfde principiële keuze als Semenya. Het moge duidelijk zijn: over deze kwestie is het laatste woord nog niet geschreven.
Transvrouwen niet langer welkom op dameswedstrijden
Aan transvrouwen ontzegt World Athletics de toegang momenteel volledig, maar volgens Coe blijft de deur op een kier staan: “Naarmate we toegang krijgen tot meer wetenschappelijke onderbouwing zullen we onze positie herzien. Op dit moment geloven we echter dat de integriteit van de vrouwencategorie het allergrootste belang heeft.” Voorlopig zijn er volgens World Athletics geen transvrouwen actief aan de internationale top waardoor deze beslissing een beperkte weerslag heeft.
Russische dopingschorsing van de baan, toch geen Rusen welkom op WK
In 2015 werd de Russische atletiekfederatie geschorst door de Raad van World Athletics. Men stelde een systematisch falen vast bij de Russische bond om aan zijn anti-dopingverplichtingen te voldoen. Grootschalig dopinggebruik met steun en onder druk van de staat kwam in de daaropvolgende jaren aan het licht.
De Russische bond kreeg een reeks voorwaarden opgelegd waaraan ondertussen wordt voldaan. De Athletics Inegrity Unit (AIU) houdt Rusland de komende drie jaar wel extra in de gaten en legt hen aangepaste vereisten op.
Voor de Russische atleten maakt deze belangrijke principiële beslissing weinig verschil. De Raad van World Athletics besliste namelijk om hen wegens de inval in Oekraïne te blijven bannen van alle toernooien in eigen organisatie zoals het WK in Boedapest van deze zomer. De internationale atletiekbond raadt de meeting-organisatoren aan om dezelfde maatregel te hanteren. Het zal dus nog even duren voor we toppers als Mariya Lasitskene of Anzhelika Sidorova opnieuw te zien krijgen; al ligt de bal in het kamp van de Russische overheid.
